ქუჩის ბავშვები
გაერთიანებული ერების ორგანიზაციამ ქუჩის ბავშვები განსაზღვრა, როგორც ”ქუჩა” გახდა მათი სახლი ან მათი ცხოვრების წყარო,მათარ იცავენ ადეკვატურად და არ აქცევენ ყურადღებას პასუხისმგებლიანი ზრდასრულები”.ამ განსაზღვრების მიხედვით ქუჩის ბავშვი შიდლება იყოს ქუჩაში მომუშვე, სკოლიდან გაგდებული მოსწავლე ან უსახლკარო მოზარდი.
წლების განმავლობაში მიმდინარეობდა დებატები ქუჩის ბავშვების განსაზღვრების შესახებ. ზოგიერთი სააგენტო პროტესტს გამოთქვამს ”ქუჩის ბავშვების” ტერმინის გამოყენებაზე , რადგან მათი აზრით ამ ტერმინით ისინი გამოყოფენ ასეთბავშვებს ცალკე ხელოვნურად შექმნილ კატეგორიაში.ყველაზე გავრცელებული, ორგანზომილებიანი განსაზღვრებები ყურადღებას ამახვილებს იმ ადგილზე (ანუ ქუჩაზე), სადაც ბავშვები დროის უმეტეს ნაწილს ატარებენ და ასევე ბავშვების მათ ოჯახებთან ინტენსივობაზე. ამ კრიტერიუმების გამოყენებით,ქუჩის ბავშვებს ხშირად ქუჩის ბავშვებად ( ანუ ბავ, რომლებიც მუდმივად ქუჩაში ცხოვრობენ და იშვიათად ან საერთოდ არ აქვთ კონტაქტი ოჯახთან) და ქუჩაში მყოფ ბავშვებთან (ანუ ბავშვები რომლებიც დღეს ქუჩაში ადარებენ და ღამე ოჯახში ბრუნდებიან) ჰყოფენ. ქართველმა პრაქტიკოსებმა საკუთარი განსაზღვრება ამ საერთო დეფუნიციებზე დაყრდნობით ჩამოაყალიბეს და ქუჩის ბავშვების სამი ჯგუფი განასხვავეს:
ქუჩის ბავშვები_-ისინი,რომლებიც ღამეს ქუჩაში ან ადამიანის ცხოვრებისათვის შეუსაბამო ადგილას ატარებენ (სძინავთ) ერთი თვის ან მეტი ხნის განმავლობაშიმათ არ ჰყავთ ოჯახი/მზრუნველლი ან არ ჰქონიათ კავშირი ოჯახთან/მზრუნველთან, ერთი თვის ან მეტი ხნის განმავლობაში.ისინი საკუთარ თავს თვითონვე უზრუნველყოფენდა მოპოვებულ ფულს საკუთარ საჭიროებაზე და ქუჩის გარემოცვაზე ხარჯავენ
ბავშვები ქუჩაში- ისინი რომლებიც ყოველთვის ან უმეტესად სახში იძინებენ, მაგრამ დღის განმავლობაში დროის უდიდეს ნაწილს ქუჩაში ატარებენ. მათ შეიძლება ოჯახთან მზრუნველთანრეგულარული (ყოველდღიური) ან არარეგულარული (ყოველდღიურზე ნაკლები სიხშირით)კავშირი ჰქონდეთ. ისინი საკუთარ თავს თვითონვე უზრუნველყოფენ და შემოსავლის ნაწილი სახში (ოჯახებთან/მზრუნველებთან) მიაქვთ.
ქუჩის ოჯახების ბავშვები- ისინი, რომლებიც ღამეს ქუჩაში ან ადამიანის ცხოვრებისთვის შეუსაბამო ადგილას ატარებენ (სძინავთ) ოჯახის ზრდასრულ წევრთან ერთად, ერტი თვის ან მეტი ხნის განმავლობაშიისინი ქუჩაში შემოსავალს მოიპოვებენ და ოჯახის რჩენაში შეაქვთ წვლილი.
ფედერაცია ”გადავარჩინოთ ბავშვები” თანამშრომლობდა გაეროს ბავშვთა ფონდთან რომელთა საქარტველოში ჩატარებული კვლევების შედეგად ორგანიზაციის წევრებმა ქუჩის ბავშვების ორი ჯგუფი ბავშვსა და მოზრდილს შორის არსებულ ტრადიციულ კავშირსა და ამ კავშირის გაწყვეტის საფუძველზე განასხვავეს ორი ჯგუფი:
პირველი ჯფუფი: ქუჩაში ცხოვრების რისკის წინაშემდგომი ბავშვები-ბავშვს უკვე რაღაც დრო აქვს ქუჩაში გატარებული, მაგრამ როლების განაწილება- მოზრდილი, როგორც მზრუნველიდა ბავშვი, როგორც კმაყოფაზე მყოფი- შენარჩუნებულია.
მეორე ჯგუფი: ქუჩის ბავშვები-დროის უდიდეს ნაწილს ქუჩაში ატარებენ , რადგან მზრუნველის ფუნქციასაც ბავშვები ასრულებენ. ისინი იძულებულნი ხდებიან, თავად ირჩინონ თავი და ხშირად არჩინონ ზრდასრულებიც, რომლებსაც მზრუნველის ფუნქციის შესრულება აღარშეუძლიათ და ბავშვებზე დამოკიდებულნი ხდებიან.
ქუჩის ბავშვებს ჩვენ ვერ განვიხილავთ, როგორც ცალკე მდგომ კატეგორიას, რადგან ქუჩაში მომუშავე ყველა ბავშვი,ან სკოლიდან გამოგდებული მოსწავლეები არ ატარებენ უმეტეს დროს ქუჩაში ბევრი ქუჩის ბავშვი არ არის უსახლკარო ან ზოგიერთი მათგანი ჯერ კიდევ დადის სკოლაში, ასეთ კატეგორიაში უნდა განვიხილოთ ასევე ქუჩის მეძავები (”პროსტიტუტკები”).
ამავე დროს ქუჩის ცხოვრებას თვისი დამახასიათებელი თვისებები სპეციფიკური პრობლემები ( ნარკოტიკებზე დამოკიდებულება, სექსუალური უწესრიგობა და სექსუალური ძალადობა, ექსპლუატაცია მუშაომის დროს, კრიმინალურ საქმიანობაში ჩარევა და სხვა ადმიანების მხრიდან ძალადობა) და მიმზიდველობა( თავისუფლება,თავგადასავალი და თანასწორთა მხარდაჭერა) აქვს.
ბავშვები და მოზარდები შეიძლება დავყოთ სხვადასხვა კატეგორიად მათი რისკფაქტორების მიხედვით, რომლებსაც ისინი ეღობებიან ოჯახთან და საზოგადოებასთან განშორების შემდეგ. რაც უფრო დაბალია რისკი, მით უფრო მაღალია პრევენციის საშუალება.
საქარტველოში ტერმინი ”ქუჩის ბავსვი” ასევე უარყოფითი კონოტაციით არის დატვირთული და ხშირად ყურადღებას ქუჩაში ცხოვრების საზიანო ასპექტებზე ამახვილებს და არა იმათზე, ვინც ასეთი ცხოვრებით ცხოვრობს ატარელი კვლევბში ჩანს რომ ბავშვებს არ სურთ ”ქუჩის ბავშვებად” იწოდებოდნენ. კვლევის დროს ჩატარდა ორი ფოკუს- ჯგუფი
(თბილისსა და რუსთავში) ქუჩის ბავშვების მონაწილეობიტ. ფასილიტატორის კითხვაზე , რა სახელს იყენებენ ბავშვები საკუთარი თავის ასაღწერად, პასუხი იყო- ”უბრალოდ ბავშვები”. ჩაძიებისას მათ სხვა წინადადებებიც წამოაყენეს: ”მომუშავე ბავშვები”, ”მათხოვარი ბავშვები”, ან ”კაი ბიჭები” სახელთან დაკავშირებული სტიგმა და განსაზღვრულ კატეგორიებად ბავშვების დაყოფის ტენდენცია იმდენად ძლიერია, რომ ხანდახან გვავიწყებს მთავარს: ”ქუჩის ბავშვი” არის უბრალოდ ბავშვი- ინდივიდუალური, უნიკალური ნიჭითა და შესაძლებლობებით.
ქუჩაში მოხვედრა და საზოგადოებასთან კავშირის გაწყვეტის მიზეზი ხშირად დაკავშირებულია თვითონ საზოგადოების წევრების სისუსტესთან, ხშირად ეკონომიკური კონტექსტის გათვალისწინებითდა უთანასწორობის გაზრდასთან. ზოგიერთ სახელმწიფოში ხარჯების არათნასწორი გადანაწილება, იწვევს მოწყვლადი ბავშვების დაჩაგვრას. როგორც მდიდარ ასევე ღარიბ სახელმწიფოშიოჯახის გაცალკევებამ და სოციალური კაპიტალის შესუსტებამ შეიძლებაგამოიწვიოსმშობლების ძალადობრივი ქცევები. ამის გარდა კიდევ არსებობს მიზეზები, რომლის შედეგადაც ბავშვები სიცოცხლეს ამთავრებენ ქუჩაში:
- დაბალი შემოსავალი. ბევრი ბავშვი ქუჩაში იმიტომ მუშაობს, რომ მხარში ამოუდგეს ოჯახს და გადაარჩინოს ის განადგურებისგან
- უსახლკარობა, როგორც ღარიბ ასევე მდიდარ ქვეყნებში შესაბამისი სახლების უკმარისობა უბიძგებს მოსახლეობას ქუჩისკენ;
- საზოგადოებისგან უარყოფა და დამცირება. ეს პრობლემა დაკავშირებულია მშობლებთან, რადგან ისინ ან ნარკოტიკებზეან ალკოჰოლზე ხდებიან დამოკიდებულნი, ან უბრალოდ ვერ ატარებენ შვილებთან განსაზღვრულ დროს;
- წარუმატებლობა სკოლაში
- მშობლების დაკარგვა შეიარაღებულ კონფლიქტში, ბუნებრივი უბედური შემთხვევების დროს, სხვადასხვა დაავადებების გამო ან ლტოლვილობის პრობლემები
თითოეული ქუჩის ბავშვის ისტორია უნიკალურია, რომელიც შეიცავს აქ ნახსენებ რამოდენიმე ასპექთს, როგორც უკვე აღვნიშნეთ უმეტესად მატერიალური პრობლემები უბიძგებენბავშვებს ქუჩისაკენმაგრამ ისიც უნდა გავითვალისწინოთ, რომ ყველა მატერიალურად შეჭირვწბული ბავშვი არ კარგავს კონტაქტს ოჯახთან.ფაქტების საფუძველზე შეგვიძლია დავასკვნათ, რომ ოჯახური ურთიერთობები განმსაზღვრელია, თუ რომელ გზას აირჩევს ბავშვი ცხოვრებაში. მაგ: ეთიოპიაში ქუჩის ბავშვების ძლადობის მაღალი მაჩვენებელია საკუთარ ოჯახებში, ვიდრე ოჯახზე დამყარებული ქუჩის ბავშვების. როგორც უკვე აღვნიშნეთ ოჯახში ურთიერთობის ნაკლებობა და ემოციური პრობლემები გადამწყვეტი ფაქტორებია ბავშვების ოჯახიდან გაქცევის საკითხში და კიდევ თანატოლთა ზემოქმედებაც მნიშვნელოვან როლს თამაშობს. ბევრ ბავშვს უბიძგებს მისი ძმა ან და ან უფროსი მეგობარი, რომელიც უკვე შეუდგა ამ გზას.
No comments:
Post a Comment